Menopoz adetten kesilme, bir daha adet görmeme demektir.Menopoz bir hastalık değil, ergenlik gibi, doğurganlık gibi kadın vücudunun doğal bir sürecidir. Menopozdan sonra yumurtlama artık olmamaktadır. Ortalama olarak 48 ile 52 yaşlar arasında gerçekleşir. Menopozun 55 yaş sonrasına kadar uzamasının rahim kanserini arttırıcı bir etkisi olduğu düşünülmektedir. Dolayısı ile menopoza çok erken girmek kadar çok geç girmek de sağlık açısından sakıncalıdır.
MENOPOZ TİPLERİ
Doğal Menopoz
Menopoz Şikayetleri
Adetler kesildikten sonra Östrojenin eksilmesiyle birlikte kemiklerde yavaş yavaş erime başlar, ateş basması, terleme, uykusuzluk, psikolojik sorunlar, saç dökülmesi, kilo alımı ve cinsel sorunlar gibi sıkıntılar yaşanabilir.
Göğüs üzerindeki bölgedeki, boyun ve yüzdeki damarların aniden genişlemesine bağlı yoğun bir sıcaklık artışı ve ardından terleme gözlenir. Ateş basması ve terin nedeni tam belli değildir. Ancak kişileri öylesine rahatsız edebilir ki kadınlar menopozda en çok bu şikayet ile hekime başvurmaktadırlar.Bu şikayetlerin genel sağlıkla ilgili çok olumsuz bir yönü bulunmamaktadır. Fakat kişiyi psikolojik ve sosyal olarak çok rahatsız edebilir.
Menopozda Görülen Hastalıklar
Östrojen eksikliği kemiklerde zayıflamalara ve Osteoporoz dediğimiz kemik erimesine yol açmaktadır. Bunu önlemek için 40 ’lı yaşlardan sonra kişilere Kalsiyum takviyesi yapmak gerekebilir. Kalsiyumun tablet olarak alınması uygundur. Çünkü Kalsiyum içeren süt ve sütlü gıdaların 40’lı yaşlarda Kolesterolü yükselterek damar sertliği ihtimalini arttırması mümkündür. Kemik erimesi genellikle kalçalarda ve bel kemiğinde olmaktadır. Bel kemiğindeki erime bel kırığına, kişinin yıllar içinde boyunun kısalmasına ve kamburunun çıkmasına yol açabilir. Kalçadaki kırık ise kişiyi yatağa bağlamakta, ameliyatlara neden olmakta ve ortaya çıkan ilave hastalıklar sebebi ile de ölümüne neden olabilmektedir. Bu önemli hastalık Kalsiyum takviyesi, Jimnastik ve Östrojen verilmesi ile önlenebilmektedir.Menopozda ileri yıllarda hormon almayan kişilerde vajinanın kuruması, kaşıntılar, Östrojen ihtiyacı olan mesanenin de östrojensiz kalmasından dolayı idrarda sıklık, yanma, sızı, tam boşalamama, idrar kaçırma gibi şikayetler izlenebilmektedir. Östrojen bu konularda da bire bir en başarılı tedavidir.
Alzheimer hastalığı veya erken bunama diye adlandırdığımız durumun da kadınlarda erkeklere oranla daha sık görüldüğü ve bunun menopozdan sonraki östrojen eksikliği ile bağlantısı olabileceği düşünülmüştür. Yapılan bazı çalışmalarda östrojenin Alzheimer hastalığının önlenmesinde ve tedavisinde yeri olduğu görülmüştür.
Menopoz sonrası cinsel fonksiyon bozuklukları ise genellikle kadınların menopoza girdikleri için kendi özgüvenlerini yitirmeleri buna bağlı olarak bazen girdikleri bir depresyonun sonucudur. Menopoz cinsel fonksiyonda bir sorun yaratmaz.Ancak çok uzun yıllar menopoz olanlarda Östrojensiz kalmaya bağlı olarak vajinada kuruluk ve incelme görülürse cinsel ilişki biraz daha rahatsızlık vermektedir. Bu da Östrojen kremi veya kayganlaştırıcı kremlerle çözülebilir.
Menopoz Tedavisi
Menopoz bir östrojen eksikliği olduğu için östojen verilmesinin pek çok sorunu çözdüğünü bilmekteyiz. Östrojen tedavisi ateş basması ve teri önlemekte, kemik erimesini durdurmakta, kalp ve damar hastalıklarına karşı tartışmalı da olsa faydalar sağlamakta ve vajinal incelmeyi önlemektedir. Kalsiyumun eklenmesi kemik erimesine daha da faydalı olmaktadır.Dolayısı ile menopoz sonrasının ideal tedavisi östrojen + rahmi olan kişilerde östrojenin rahimde yapabileceği kalınlaşmanın önlenmesi için de yumurtlama hormonu dediğimiz progesteron verilmesidir.Alternatif tedaviler içinde hormonal olmayan bitkisel kaynaklı ilaçlar düşünülebilir. Menopoza giren kadınlara yıllık kadın-doğum kontrolleri yapılmalı, pap smear, vajinal ultrasonla rahim ve yumurtalıkların izlenmesi, bir-iki yılda bir mammografi çekilmesi ve kalın bağırsak kanseri için de belli aralıklarda dışkıda gizli kan tahlili ve kolonoskopi yapılmalıdır. 50 yaşındaki bütün kadınlarda genelde düşük doz aspirin verilerek damar sertliğinin etkisi azaltılmalıdır.
Menopozda Beslenme
Bir diyetisyen yardımı ile yeterli ve dengeli bir beslenme alışkanlığına geçiş yapılması çok önemlidir.
Süt ürünlerinin menopozda çok fazla tüketilmemesi gerektiği için diğer kalsiyum kaynaklarından faydalanılmalı. Bunlar pekmez, susam, fındık, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ve kurutulmuş meyvelerdir. Araştırmalar sebze ve meyve destekli bir beslenmenin menopozda kemik kayıplarını önlediğini göstermiştir.
Ayrıca D vitamini kalsiyum emilimini kolaylaştırır. Bu nedenle güneş ışınlarından düzenli olarak yararlanmak gerekir.
Bitkisel östrojenlerin en iyi kaynağı soyadır. Etkisi tam olarak kanıtlanmamakla birlikte araştırmalar soya tüketiminin fazla olduğu Japonya’da kadınların menopoza ait belirtileri minumun düzeyde yaşadıklarını göstermektedir. Ayrıca soya, kolestrol düşürücü ve kansere karşı koruyucu etkiye de sahiptir. Soya fasulyesi, soya filizi, soya sütü, soya yağı, soya eti ve tofu önemli soya ürünleridir. Ayrıca kuru baklagiller, elma, havuç, kuru üzüm, sarımsak, domates diğer bitkisel östrojen kaynaklarından bazılarıdır.
Sıcak basması ve vajinal kuruluk belirtilerinin azalması için günde 8 bardak su içilmelidir. Bu aynı zamanda böbreklerin çalışmasına ve kilo kontrolunun sağlanmasına da yardımcı olacaktır.
Menopozda Osteoporoz ve Egzersiz
Menopoz döneminin getirdiği risklerden korunmak ve kilo kontrolünün devamını sağlamak için düzenli egzersiz yapılmalıdır. Bu hem daha sağlıklı görünmenizi ve hissetmenizi sağlarken hem de kemik sağlığınızı, kalp fonksiyonlarınızı, hormonlarınızı olumlu etkileyecektir. Ayrıca stres, depresyon ve uykusuzluk gibi problemleriniz için de iyi bir çözümdür.
Osteoporoz Risk Faktörleri
Yumurtalıkların Alınması
Erken Menopoz
Düşük Vücut Ağırlığı
Ailede Osteoporoz Hikayesi
Kalsiyum Emilim Bozukluğu
Sigara İçimi
Hareketsizlik
Yaşam Tarzı
Fazla Alkol Kullanımı
Östrojen Eksikliği
Uzun Süreli Kortikosteroid Kullanımı
Menopoz döneminde egzersiz uygulamasının nedeni osteoblastik aktiviteyi arttırarak (kemik yapımını uyarmak) ve % 30‘a varan azalmış metabolizma hızı nedeni ile kişiyi fazla kilolardan ve hareketsizlikten korumak, osteoporozun ilerlemesini engellemek ve vücudunun farkındalığını arttırmaktır. Osteoporozun tedavisinde egzersizle birlikte diyet, kalsiyum ve hormonal tedavi de uygulanabilir.
Osteoporoz birden ortaya çıkmaz. Menopoz öncesinde kadınların egzersize başlamış omaları onları ileride karşılaşacakları bu hastalık riskinden kurtaracak ya da en aza indirecektir.
Sağlıklı bir menopoz süreci geçirmek için yürüyüş , yoga yeterli değildir. Kollar, sırt, baş, boyun ve beli destekleyen egzersizler önemlidir. Menopoz döneminde sağlıklı , dengeli ve güçlü bir beden için vücudun tüm bölgeleri çalıştırılmalıdır.
Özellikle bu çağda hanımların en büyük sorunlarından biri de idrar kaçırmadır. Egzersizle bu sorunun da üstesinden gelinebilir.
